czym są dopalaczeDopalacze, które znane są też jako NPI, czy też środki zastępcze to duża grupa substancji, które łączy roślinne lub syntetyczne pochodzenie oraz cel, w jakim są one używane. Są to zakazane substancje psychoaktywne, znakiem rozpoznawczym dopalaczy jest jednak to, że nie zostały wpisane na listę substancji kontrolowanych, co sprawia, że nie tylko ich produkcja i dystrybucja, ale również posiadanie i używanie odbywa się bez konsekwencji prawnych. Mówiąc o dopalaczach należy liczyć się z tym, że ich definicja nie jest kompletna, bardzo często mamy bowiem do czynienia z substancjami, które nadal nazywa się dopalaczami, choć w pewnym momencie nastąpiła ich delegalizacja. Już choćby z tego powodu badacze optują za nazwą „nowe substancje psychoaktywne” zwracając uwagę na to, że status prawny nie ma większego znaczenia wówczas, gdy mówi się o konieczności ich jak najszybszego opracowania naukowego. Dość precyzyjne, a jednocześnie wąskie okazuje się w tym kontekście polskie prawo i stosowana w nim terminologia odnosząca się do „środków zastępczych”.

Mówi ona, że są one wykorzystywane w celu co najmniej zbliżonym do tego, z jakim mamy do czynienia w przypadku substancji odurzających, a jedyna istotna różnica odnosi się do tego, że nie ma ich jeszcze na liście środków objętych kontrolą. Gdy dopalacze trafiają na wspomnianą listę, nie używa się już w odniesieniu do nich określenia „środek zastępczy”, taki zdelegalizowany dopalacz staje się bowiem klasycznym środkiem odurzającym ze wszystkimi konsekwencjami prawnymi tego rodzaju zmiany.

charakterystyka dopalaczy Mówiąc o fenomenie dopalaczy wypada przenieść się do lat sześćdziesiątych oraz siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Dopalacze powstały w Stanach Zjednoczonych, tam też można było uczestniczyć w pewnego rodzaju wyścigu z nimi związanymi. Kolejne dopalacze powstawały po delegalizacji ich pośredników, twórcy rozwiązań tego typu nieustannie stawiali więc sobie za cel oszukiwanie czasu. Po latach siedemdziesiątych można było mówić o okresie swego rodzaju spowolnienia, zjawisko odżyło jednak pod koniec ubiegłego stulecia. Na wzrost popularności dopalaczy wpłynęła przede wszystkim mniejsza niż do tej pory dezaprobata dla stosowania tak zwanych miękkich substancji odurzających, nie bez znaczenia była jednak również postępująca globalizacja niosąca za sobą łatwość docierania do tych miejsc na świecie, gdzie zapotrzebowanie na dopalacze nie było duże. Wpływ na popularność dopalaczy miały również nowe możliwości Internetu, który stał się platformą ułatwiającą nie tylko komunikację, ale również nie zawsze legalną sprzedaż. Nie bez znaczenia jest jednak i to, że dopalacze są formą wyjścia naprzeciw oczekiwaniom potencjalnych odbiorców, ci ostatni chcą bowiem nie tylko korzystać z substancji odurzających, ale również unikać kolizji z prawem.